NDBC BIDA BALITA (May 9, 2024)

HEADLINES

1   LAMAY ng mga labi ni Police Capt. Roland Moralde sa PNP Mortuary sa Camp Crame, binista ni DILG Sec. Abalos

2   FAKE DENTIST, huli sa BARMM; CIDG nagpaalala sa publiko na huwag basta-basta maniwala sa mobile o house to house dentist

3   SECURITY MEASURES, all set na sa Cotabato City bilang host ng BARMM regional athletic meet 2024

4   P36 million gagamitin ng South Cotabato LGU na pantulong sa mga apektado ng El Niño sa lalawigan

5   MGA BAYAN sa South Cotabato, dapat may sariling ospital para ma-decongest ang provincial hospital.

6   Bundok Apo, muling binuksan sa publiko; Kidapawan LGU naglatag ng bagong regulasyon upang sundin ng mga mountain climbers

SA ATING PAMBUNGAD NA BALITA…

BINISITA NI Local Government Sec. Benhur Abalos ang lamay ni Police Capt. Roland Moralde sa PNP Mortuary sa Camp Crame.

Si Moralde ang police captain na napatay sa palengke ng Parang, Maguindanao del Norte matapos niyang sitahin ang isang lalaking market vendor na may baril.

Nanlaban at nagkaputukan sila kayat nasawi ang suspect habang si Moralde ay napatay ng mga kaanak ng vendor na miembro din ng mga pulis.

Kasama ni Abalos sa pagdalaw si PNP Director

General Rommel Francisco Marbil.

Ang maybahay ni Moralde na si Cherry Mae ay tumanggap din ng President’s Special Financial Assistance bilang pagkilala sa sakripisyo ng kanyang pumanaw na asawa.

Si Moralde ay nabigyan din ng “Medalya ng Katapangan, bukod pa sa unang “Medalya ng Kagitingan” at posthumous promotion bilang isang police major.

Samantala, tatlong mga police ng BARMM, isa may rangkong lieutenant colonel, isang police captain at isang patrolman na kasapi ng K-9 unit ng PRO-BARMM ang ini-imbestigahan ng PNP Regional Internal Affairs Service dahil sa pagkabigo nilang tulungan si Moralde gayong sila ay nasa palengke din ng Parang.

-0-

MAG-INGAT sa mga pekeng medical practitioner na nag-aalok ng murang bayad kapalit ng kanilang serbisyo.

Banta kasi sa kalusugan at kaligtasan ng publiko ang mga hindi awtorisadong serbisyo ng mga pekeng manggagamot.

Ginawa ng Criminal Investigation and Detection Group o CIDG-BARMM ang panawagan kasunod ng pagkahuli sa isa na namang pekeng dentista sa Lanao del Sur kagabi.

Ayon kay CIDG BARMM Regional Director Lt. Col. Ariel Huesca, sa buong rehiyon, abot na sa walong mga fake dentistS ang kanilang nahuli simula noong Enero.

Ang mga ito ay nagbibigay ng kanilang dental services sa murang bayad tulad ng paglalagay ng dental braces, pagbubunot ng ngipin at iba pa.

Sa walong mga nahuli, tatlo rito ay mula Cotabato City, dalawa sa Maguindanao provinces at tatlo rin sa Lanao del Sur.

Inaresto ang mga ito dahil sa “Illegal Practice of Dentistry" matapos bigong magpakita ng certification, registration at professional ID na magpapatunay na legal silang mga dentista.

Nahaharap ang mga ito sa kasong paglabag sa  Republic Act 9484 o The Philippine Dental Act of 2007.

Tiniyak naman ng CIDG-BARMM na paiigtingin pa ang kanilang kampanya laban sa mga walang lisensyang medical practitioners.

-0-

Mga entry at exit point sa Cotabato City mas hihigpitan ngayong Palarong BARMAA 2024

AASAHAN ang mahigpit na inspection ng security forces sa lahat ng entry at exit point ng Cotabato City bilang bahagi ng gagawing siguridad para sa BARMAA Meet na gagawin ulit sa lungsod ngayong May 11 hanggang 15.

Sinabi ni Public Safety Office Head Almendras Rinabor na ito ay para matiyak ang seguridad ng mga delegado na nagsimula ng dumating kahapon sa lungsod.

Dagdag pa nito na may mga sports event na gagawin sa mga air conditioned venue dahil sa banta ng init ng panahon.

Maglalagay rin sila ng mga splinkers sa mga open field upang mabawasan ang sobrang init.

Samantala, kasabay ng pagpupulong kasama ang iba’t-ibang stakeholders, tiniyak din nito ang sapat na suplay ng tubig at wala munang mangyayaring brown-out, batay na rin sa commitment ng Metro Cotabato Water District at Cotabato Light and Power Company.

May naka-standby ding mga medical team sa bawat event mula sa Ministry of Health, Bangsamoro Readi, City Health Office, City Disaster Risk Reduction and Management Office at Phil. Red Cross.

-0-

Itinalaga ni BARMM Chief Minister Murad Ebrahim bilang bagong health minister si Dr. Kadil "Jojo" Sinolinding Jr.

Si Sinolinding na miembro din ng Bangsamoro Transition Authority o BTA ay dati nang regional secretary ng Department of Health sa ilalim ng binuwag na Autonomous Region in Muslim Mindanao o ARMM.

Si Sinolinding ay isang eye doctor o ophthalmologist at kilala bilang doctor to the barrio.

-0-

NAGBABALA ANG PAG-ASA na maaring makaranas ng pagbaha ang ilang bahagi ng Bansamoro Autonomous Region in Muslim Mindanao, particular sa Maguindanao provinces at Lanao del Sur.

Sa isang advisory, sinabi ng state weather bureau na maaring bumaha sa mga sumusunod na lugar, mga bayan malapit sa Liguasan marsh, kabnilang ang Dalican, Allah, Buluan, Matuber at Lower Mlang rivers gayundin sa mga ilog sa Lanao del Sur, lalo na sa Dapao at Matling rivers.

PInayuhan nito ang mga nakatira malapit sa mga burol at gilid ng ilog na malimit bumaba kapag malakas ang buhos ng ulan.

Ayon sa Pag-asa may cloud cluster sa labas ng Phil. Area of Responsibility na maaring maging isang malaking weather disturbance sa susunod na mga araw.

Maging alerto sa lahat ng pagkakataon, ayon sa Pag-asa.

-0-

"Call for Responsible Journalism"

YAN ANG LAMAN ng Facebook post ni MSU-Maguindanao Chancellor Bai Hejira Sinsuat Macalandong-Limbona matapos lumabas sa isang FB page ng isang media entity ang logo ng nasabing pamantasan at dawit pa ang kanyang pangalan.

Kaugnay ito sa kasong murder na kinakaharap ng kaniyang asawa na si former Maguindanao Board Member Jojo Limbona.

Ayon kay Chancellor Limbona, ang media ay kinukonsidera bilang fourth estate, ibig sabihin, may malaking papel na ginagampanan tungo sa pagbalanse ng mga social issues na maaaring makaapekto sa demokratikong pamumuhay.

Mariing kinondena ni Limbona ang paggamit ng pangalan at logo ng MSU-Maguindanao nang walang pahintulot.

Ang mga mamamahayag aniya ay nararapat na maging maingat at sundin ang mga ethical standards pagdating sa kanilang mga trabaho na magbigay ng tamang impormasyon.

Kaugnay nito, nanawagan ang buong MSU-Maguindanao na pairalin ang 'responsible journalism' tungo sa pagbibigay ng balita sa lahat ng Bangsamoro People at komunidad.

Tinawag din nito na unprofessional ang paggamit ng pangalan ng sinumang personalidad dahil mayroon itong constitutional rights sa due process at mananatili itong inosente hanggang hindi napatutunayan sa korte na ito ay guilty.

Hinihikayat din ni Limbona ang publiko na maging mapanuri sa mga balita na inilalabas dahil pwede itong magdulot ng kaguluhan sa komunidad.

-0-

Kidapawan LGU humiling ng kooperasyon sa Cotelco para sa mas maayos na operasyon kasunod ng mga power interuptions kamakailan

KINALAMPAG ni Kidapawan Mayor Atty. Jose Paolo Evangelista ang Cotabato Electric Cooperative o COTELCO dahil sa mga naranasan na power interruptions kamakailan.

Mauunawaan naman aniya kung bumaba man ang supply ng kuryente dahil sa El Niño.

Pero mabibigyan sana ito ng aksyon kung pakikinggan lamang ng korporasyon ang mga mungkahi ng alkalde para matulungan sila.

Dismayado si Evangelista dahil sa ilang beses na siyang sumulat ng mungkahi, na para bang hindi pa siya nakakatanggap ng sagot sa kanyang mga mungkahi hanggang sa ngayon.

Sayang aniya na sinusubukan na nga nilang tumulong para hindi mapahiya ang Kidapawan at Cotabato province sa mga turista at bisita sa lugar at makapanghiikayat pa ng mga investors pero tila hindi ito nangyari.

Nakakaturn-off aniya ang mga power interruptions sa mga bumibisita sa lungsod at maging mga negosyante sa lugar.

Aniya, handa silang tumulong tulad ng pagputol samga sanga o puno nakakaapekto sa linya ng kuryente gamit ang tauhan at mga kagamitan ng City LGU; paghikayat sa investors ng solar lights at maging ang direktang linya mula sa Mt. Apo Geothermal Power plant ay inasikaso ng alkalde pero hindi tumugon ang kampo ng Cotelco.

Umaasa ang akalde at bukas pa rin ito sa pakikipag dayalogo para mapaayos pa ang kanilang serbisyo.

Ngayong araw ay nakatakdang humarap ang Cotelco Management sa regular session ng Sangguniang Panlungsod para sa isang legislative Inquiry.

-0-

MULING SUMIKLAB ang tensyon sa nag-aaway na angkan sa Purok 6, East Patadon, Kidapawan kagabi kung saan narinig muli ang putukan ng baril.

Agad nakapagresponde ang Police Provincial Mobile Force Company, Kidapawan PNP at 90th Infantry Battalion sa lugar matapos matanggap nila ang report.

Kinumpirma din ni East Patadon Chairman Jaynodin Patadon Isla ang insidente at naka-standby lang ang nasabing puwersa kung sakaling lumaki ang gulo sa pagitan ng dalawang grupo.

Pinasok na rin ng PNP ang nasabing Purok at inabutan nilang kalmado na ang tensyon, pero hindi nila binabalewala ang posibilidad ng gulo.

Nabatid na unang naiulat ang putukan sa nasabing lugar noong Lunes at natigil rin naman sa nagpapatuloy na monitoring ng Barangay Council.

Dati nang nagka-away ang dalawang angkan dahil sa isyu sa agawan ng lupa pero hindi naayos sa barangay kaya inindorso nila na sa korte na ayusin.

Matapos ang ulang taon ay muling namumuo ang tensyon ng dalawang grupo.

Nanawagan naman si Isla na manatiling mahinahon ang kaniyang nasasakupan at sinusubukan nilang makontrol ang mga pangyayari.

Samantala, sa panayam ngayong umaga kay Kidapawan PNP Deputy Chief PLt. Jay Sarda kinumpirma nitong mga commander ng hindi niya tinukoy na grupo ang nag-aaway sa lugar.

Pero posibleng hindi aniya sa dalawang nag-aaway na grupo ang sanhi ng putukan kagabi kundi may third party na nais may iparating sa pamahalaan.

Handa naman aniya silang makipag-usap sa grupo katuwang ang Barangay council at 90th IB para resolbahin ang problema sa lugar.

Sa ngayon ay siniguro nitong ligtas ang mga motoristang dumaraan sa Davao-Cotabato road kung saan malapit ang tensyon.

-0-

PINAGUTOS ni Magpet Mayor Jay Lawrence Gonzaga na ma fats-track o mapabilis ang procurement process ng Bids and Awards Commitee ng bigas para sa apektadong pamilya ng nagpapatuloy na El Nino.

Aasahang aabot sa 15-Thousand families ang makikinabang sa P3-Million na pondo na inilabas ng MDRRMC mula sa kanilang Quick Response Fund.

Ayon kay MDRRM Officer Donald Homez, tinipid at hindi nila nilabas ang buong porsyento ng QRF mula sa calamity fund dahil sa banta ng La Nina o matinding pagulan sa darating na mga buwan.

Ang bayan ang pinakahuling nagdeklara ng state of calamity sa lalawigan matapos makapagtala ng mahigit 68-Million Pesos na danyos sa sektor ng agrikultura.

Pinakamalawak dito ang high value crops na nasa 59-Million Pesos na kinabibilangan ng saging at rubber mula sa 83 hectars.

Aabot naman sa higit 170 hectars ang nakitaan ng kasiraan sa kabuuan at 169 farmers.

Maliban sa mga pananim nakapagtala rin ng 35 heads sa livestock ang apektado kung saan posibleng na heat stroke ang ilang alagang hayopm.

-0-

UMABOT na sa higit 200-Million pesos at patuloy pang nadadagdagan ang naitatalang danyos sa sektor ng ahrikultura sa Arakan, North Cotabato dulot pa rin ng epekto El Nino.

Ayon kay Arakan Information Officer Leonardo "Bobong" Reovoca, nasa 2,336 na mga magsasaka na ang apektado.

Sa kabuuan, nasa higit dalawang libong ektaryang lupain ng iba't-ibang uri ng tanim sa 28 barangay sa lungsod ang nakapagtala ng kasiraan sa mga pananim.

Aniya, pinaka apektadong sektor ang high value products na kinabibilangan ng mga sagingan at ang mga gulay na isinusuplay sa iba't-ibang lugar sa North Cotabato at Davao Region ay nagbabadyang magmamahal dahil sa mababang suplay dahil sa kasiraan.

Sa naturang sektor, abot sa 165-Million ang nawala sa mga magsasaka.

Sa ngayon ay nakapaglabas na ng 4.5-Million pesos na Quick Response Fund (QRF) mula sa MDRRMO at nag-ambag din ang bawat Barangay council ng pondo para ipangbili ng tig 5 kilong bigas na ibibigay sa 17,168 households.

-0-

Aminado si South Cotabato Governor Reynaldo Tamayo Jr. na siksikan pa rin ang mga pasyente sa South Cotabato Provincial Hospital hanggang ngayon.

Nagresulta din ito ayon kay Tamayo sa kakulangan ng mga hospital staff.

Para maresolba ang problema hiniling ni Tamayo sa mga LGU ng Banga, Tantangan at Koronadal na magtayo ng  sarili nilang ospital.

Ipinunto pa ni Tamayo na ang pagkakaroon ng city hospital ay long overdue na sa Koronadal.

Naniniwala din ang gobernador na kaya ng Tantangan at Banga na mag-operate ng sariling infirmary hospital.

Ayon kay Tamayo kapag mayroon nang mga ospital ang lahat ng mga LGU sa South Cotabato mga level 1 cases lang na gamutan ang maaring ma-cater sa provincial hospital na siya aniyang nararapat.

Sa ngayon nakatakda nang magbukas ng sarili nitong ospital ang bayan ng Tampakan.

Oras na mangyari ito, lahat ng mga LGU sa Ist district ng South Cotabato ay nasarili nang mga ospital

-0-

Naglaan ng higit sa P36 million na pondo ang provincial government  para pantulong sa mga mamamayan na apektado ng El Niño Phenomenon sa South Cotabato.

Ayon kay PDRRMO OIC Rolly Doane Aquino P25 million sa nasabing pondo ay mula sa calamity fund ng lalawigan at higit sa P12 million naman ay kinuha sa natirang trust fund noong nakaraang taon.

Paliwanag ni Aquino ang pondo ay gagamitin sa relief operation , at mga programa kontra El Niño ng  IPHO, veterinary office, agriculture office at  provincial social welfare office.

Dagdag pa ni Aquino nakatakda ring magpadala ng dagdag na tulong para sa mga taga South Cotabato na apektadong tagtuyo’t ang DSWD at Department of Agriculture.

Umaasa naman si Aquino na maayos nila ang sistema ngayong lingo para maari nang masimulan ang pamimigay ng ayuda sa mga benepisyaryo sa susunod na lingo.

-0-

Kinasuhan na ng PNP ng paglabag sa Comprehensive Dangerous Drugs Act ang isa katao na nakumpiskahan nila ng mga iligal na armas at bala sa Polomolok, South Cotabato.

Kinilala ni PRO 12 Regional Director Brig. Gen, Percival Augustus Placer ang suspek na si alyas “Loreto” .

Sinalakay ng mga pulis ang bahay ng suspek sa Barangay Cannery sa bisa ng Search Warrant ng korte.

Nakumpiska ng raiding team sa bahay ni alyas Loreto ang isang 9 mm pistol, 38 revolver at mga bala ng nasabing mga armas.

Babala pa ni Placer mapaparusahan ang sinumang mahuhuling nagtatago ng mga iligal na armas at droga.

Ito ay bilang kabahagi rin ng pinaigting na kampanya kontra mga krimen ng PNP.

-0-

Aprubado na sa ikalawang pagbasa ng Sangguniang Panglungsod ang ordinansa na susulong sa pagtatag ng Mental Health Policy sa Koronadal.

Ayon kay City Councilor Ma. Ester Marin Catorce ang nasabing panukala ay isinulong ni Councilor Annabelle Pingoy bilang main author.

Kasama din nito sina Councilors, Catorce,  Francis Ross Dideles, John Rey Rodriguez, at lahat na mga myembro ng Sanggunian bilang mga co-authors.

Para makapagliwag at makapagbigay ng dagdag na impormasyon, inimbitahan din ng SP sa kanilang session sina Deped Koronadal Medical Officer Dr.Siahmaro Omid at City Health Officer Dr. Vincent Ende.

Ayon pa kay Catorce inaasahan na masosulosyunan ng  Mental Health Policy ang mental health issues ng mga taga Koronadal.

Nagpahayag naman ng suporta sa nasabing polisiya si CDRRMC Action Officer Cyrus Urbano.

Ayon pa kay Urbano bukod sa napapanahon, ang proposed ordinance ay magbibigay din ng tamang direksyon sa pagtugon sa mental health concerns ng mga mamamayan sa lungsod.

-0-

Nakatakdadng isailalim sa post mortem exam ang labi ng isang babae na binawian umano ng buhay sa tinutuluyang lodge sa Koronadal sa kahilingan na rin ng pamilya

Ito ay para malaman kung ano ang kanyang ikinasawi.

Ayon kay Koronadal chief of Police Lt. Col. Hoover Antonio, wala kasing sugat sa katawan ang biktima na magpapatunay na sinaktan ito o may foul play sa kanyang pagkasawi.

Ayon kay Antonio ang 46 anyos na biktima na mula sa Banga, South Cotabato ay pumasok sa lodge dakong alas dyes ng umaga noong May 7.

Pero pagsapit ng alas sais ng gabi humingi ng tulong sa mga staff ng lodge ang kasama nitong lalaki ng biktima dahil sa pagaakalang nawalan lang ito ng mahal.

Ang biktima ay idineklarang dead on arrival sa isang ospital sa lungsod.

Inaalam din ng PNP kung sino ang kasama ng biktima.