NDBC BIDA BALITA (Jan. 25, 2023)

HEADLINES

1   63 barangays ng North Cotabato, sakop na ng PRO-BARMM, ayon kay Interior Minister Sinarimbo

2   MILF at BIFF, nagkasagupa sa Mamasapano, Maguindanao Sur, pero sabi ng Army tension humupa na

3   SA RAJA Buayan, Maguindanao del Sur naman, MILF versus MILF ang naglaban dahil sa rido, ayon sa PNP

3   PAGSAMA ng BARMM delegation sa foreign trips ng pangulo, inirekomenda ni DILG Sec. Abalos para maka imbita ng foreign investors 

4   MASS TREATMENT AT prevention, gagawin ng health offices sa isang lugar sa Koroandal na may nagpositibo sa filariasis

5   PAMILYA ng nasawi sa pananaksak sa Mlang, North Cotabato, nanawagan sa suspect na sumuko na

6   DALAWANG taga Kidapawan, nagpositibo sa COVID-19

7   PONDO para pambayad sa mga expenses ng South Cotabato, sapat ayon sa opisyal ng treasurer’s office

-0-

NAKATAKDANG SIMULAN ng DPWH national office ang repair and rehabilitation ng Quirino Bridge na nag-dudugtong sa Cotabato City at bayan ng Sultan Kudarat sa Maguindanao del Norte.

Ito ay kapag meron nang ordinansa para sa tuluyang pagsasara ng tulay habang ginagawa ang rehab at repair nito.

Una rito, sumulat ang DPWH main office project director Rodrigo Delos Reyes kay Cotabato City Mayor Bruce Matabalao hinggil sa pasisimula repair works kapag nakumpleto na ng Cotabato Light ang relocation ng kanilang linya ng kuryente sa tulay.

Hanggang sa sinusulat ang balitang ito ay tanging tao at motorsiklo lang ang maaring dumaan sa tulay.

Ang Quirino Bridge ay isa sa mga oldest functional bridges ng bansa na itinayo noong 1950 ng Joint action of the United States Bureau of Public Roads at ng the Philippine Public Works.

Bumagsak ang isang span nito noong 1976 earthquake.

Nagsisilbi naman na alternate ang Delta Bridge.

-0-

DALAWANG TAGA KIDAPAWAN CITY ang nagpositibo sa COVID-19 ayon sa latest bulletin ng Dept of Health Region 12.

Bukod diyan, nagpositibo rin ang dalawa mula sa Banga at isa sa Surallah, pawang sa South Cotabato.

Anim ang gumaling at walang iniulat na nasawi.

Zero case sa iba pang panig ng rehiyon.

Sa BARMM, may isag pasyente ang napatunayang positibo sa Covid at ito ay taga Cotabato City.

Apat ang pasyente na tumaling at walang iniulat na nasawi.

-0-

IREREKOMENDA NI Interior Sec. Benjamin Benhur Abalos Jr

kay P. Marcos na isama sa official delegation nito ang team mula sa BARMM upang makatulong sa pag-imbita ng mga foreign investor sa rehiyon.

Sinabi ito ni Sec. Abalos nang siya ay dumalo sa awarding program ng performing LGUs kasabay ng founding anniversary ng BARMM.

Ayon kay BARMM Interior Minister Naguib Sinarimbo, nabanggit ni Sec. Abalos na sayang at hindi nakakasama ang BARMM team sa delegation ni P. Marcos kapag siya ay merong foreign business at official trips.

Sinabi ni Sinarimbo na tutulong si Sec. Abalos para palaging kasama ang BARMM sa biyahe ng pangulo.

Aniya, makatutulong ito ng malaking upang maipakita sa Muslim country investors ang potentials ng BARMM.

Kasabay nito, sinabi ni Sinarimbo na ang police jurisdiction ng 63 barangays sa North Cotabato ay hahawakan na ng PRO-BARMM.

-0-

-0-

ABOT sa P475 million pesos na investment project ang unang inaprubahan ng Regional Bangsamoro Board of Investments o BBOI sa pagsisimula ng Fiscal Year 2023.

Ang mga mamumuhunan ay kinabibilangan ng Beauty of Life Beach Resort, KS Agricultural Products Trading, at Shahada Medical and Diagnostic Clinic.

Higit P295 million pesos ang ilalaang pondo ng Beauty of Life Beach Resort na itatayo sa Brgy. Kusiong, Datu Odin Sinsuat, Maguindanao del Norte.

Habang ang KS Agricultural Products Trading naman na magsusulong ng Halal poultry production and processing, Halal feed production and marketing ay itatayo sa Brgy. Kamasi, Ampatuan in Maguindanao. Angproject cost ay higit P149 million.

Higit P30 million pesos naman ang project cost ng Shahada Medical and Diagnostic Clinic na ready for operation na sa Rosary Heights 13, Cotabato City.

Ang pagbubukas ng tatlong malalaking proyekto sa rehiyon ay makakalikha ng higit 200 trabaho.

Sinabi ni Regional BBOI Board Member Datu Habib Ambolodto  na tuloy-tuloy ang kanilang paghihikayat sa potential investors mula local, national at international na mamuhunan sa rehiyon upang lumago pa lalo ang ekonomiya ng BARMM.

-0-

PATAY ang isang kasapi ng Civilian Armed Forces Geographical Unit o CAFGU sa nang makasagupa ang pwersa ng MILF 105th at 106th base commands sa Raja Buayan.

Sinabi sa DXMS Radyo Bida ni Rajah Buayan PNP commander Captain Joel Lebrilla na naganap ang engkwentro umaga ng Lunes at humupa lamang ito pasado alas una ng hapon kahapon.

Away sa lupa ang dahilan ng engkwentro ng dalawang MILF groups, ayon kay Lebrilla.

Ang pahayag ni Raja Buayan police chief Capt. Joel Lebrilla.

Aniya, nadamay lang ang CAFGU matapos nitong ilikas ang kaniyang pamilya.

Namamagitan na ngayon ang LGU, Army, PNP at MILF CCCH upang matigil ang labanan.

-0-

HUMUPA NA ANG TENSYON sa Mamasapano, Maguindanao del Sur matapos magkabakbakan ang kasapi ng Moro Islamic Liberation Front at Bangsamoro Islamic Freedom Fighters na ikinasawi ng 2 MILF members at pagkasugat ng apat pang kasamahan nila.

Nasawi sina MILF members Muhidin Kasanudin at Mackboy Mama at sugartan ang apat nilang kasamahan na pawang kasapi ng MILF 105th base command sa pamumuno ni Commander Ben Tikaw.

Ang grupo ng MILF ay patungong headquarters ng 33rd Infantry Battalion para makipag-usap kay Battalion commander Lt. Colonel Benjamin Cadiente kung paano mapabuti at mapaunlad ang kanilang lugar.

Pero inambus sila ng BIFF na ka-rido nila sa Sitio Amilil, Barangay Tukanalipao, Mamasapano, Maguindanao del Sur sa pamamagitan ng pagpapasabog ng IED sa daanan ng MILF. 

Ang BIFF ay pinamumunuan ni Commander Abdulkarim Lumbatun alyas Boy Jacket.

Sinabi ni 601st Brigade Commander Brigadier General Oriel Pangcog na meron nang intervention ang Army nang ginagawa ang army upang hindi na magkasagupa ang mga naglalabang grupo.

0-0

ITINANGHAL NA champion ang Cotabato City Schools Division sa kauna-unahang Bangsamoro Quiz Bowl na ginanap sa People’s Palace, Cotabato City kahapon bilang bahagi ng founding anniversary ng BARMM.

Nag uwi ng 50 libong pisong cash ang koponan na kinabibilangan nina Shannarayne Camino Ampatuan, Aieesha Ameena Shanique Sajili, Durriyah Abdulnasser at Khristine Grace Mucosa.

Samantala, 2nd place naman ang Schools Division of Lanao del Sur II, habang nasa ikatlong pwesto ang Division of Marawi City at nasa ika-apat na pwesto ang Division of Sulu.

Dumalo sina BARMM Education Minister Mohagher Iqbal at Director General of Abdullah Salik Jr sa programa

-0-

Nakalikom ng mahigit 112 million pesos mula sa Business One Stop Shop o BOSS nito ang lokal na pamahalaan ng Koronadal.

Ito ay base naman sa datus  na ipinalabas ni Business Permit and Licensing Officer Gilbert Gayosa.

Ayon kay Gayosa ang nasabing halaga ay kanilang nakolekta mula sa 3,934 na nag-renew ng business permit at 95 na bagong mga aplikante.

Matatandaan na ang BOSS ay isinagawa sa City Hall lobby ng Koronadal noong Enero a tres hanggang biente.

Kaugnay nito, umapela naman si Gayosa sa mga negosyante na kumuha ng permit para maging lehitimo ang operasyon ng negosyo at maging patas din sa mga tumatalima sa batas.

Gayunpaman ayon kay Gayosa papatawan ng 25 percent na surcharge ang mga negosyante na hindi umabot sa deadline.

-0-

Isinasailalim ngayon sa nocturnal blood smearing ng mga staff ng city health office at South Cotabato Integrated Provincial Health Office ang mahigit dalawang daang mga indibidwal sa isang Sitio sa Barangay Assumption, Koronadal.

Layon nito na matiyak na mapigilan ang pagkalat ng filariasis matapos magpositibo dito ang isang residente sa nasabing lugar.

Ayon kay Acting City Health Officer Dr. Vicent Ende ang nasabing filariasis patient na nabigyan ng gamot ay may history of travel sa boundary ng Koronadal.

Sinabi din nito na kapag natapos na ang nocturnal blood smearing magsasagawa ng mass treatment ang city health office at IPHO sa mga mamamayan ng lugar.

Dagdag pa ni Ende nagsasagawa din sila ng fogging operation at nanguna sa paglilinis sa isang sapa sa lugar.

Ito ay upang masawata ang mga lamok na maaring maging sanhi ng pagdami ng filariasis.

Nauna nang nilinaw ni IPHO Mosquito Borne Diseases Program Coordinator Jose Barroquillo na walang epekto sa filariasis-free status ng South Cotabato ang nadiskubre nilang isang kaso nito sa Koronadal.

-0-

Mamimigay ng bagong Fare Matrix sa mga Motorized Tricycle Operators ang Koronadal City Franchising Office simula ngayong araw.

Ito ay matapos aprubahan ng Sangguniang Panglungsod ang umento sa pasahe sa mga pampasadang tricycle sa lungsod noong nakaraang taon.

Ayon kayt City Licensing Officer Karen Pacardo, para makakuha ng bagong fare matrix may tatlong proseso na dapat pagdaanan ang mga tricycle operators.

Ang mga ito ay ang Assessment of fees ng City Franchising Office, Payment of Fees sa Treasurer’s Office at pag Claim ng New Fare Matrix sa City Franchising Office.

Kailangan din ng mga tricycle operators na magbayad ng P250.00 na Fare Adjustment Fee na nakasaad sa 2018 Revised Local Revenue Code ng lungsod.

Ayon kay Pacardo abot lamang sa isang daang mga tricycle operators kada araw ang maaring makakuha ng bagong fare matrix.

Ang mga operators na bigo namang magpaskil nito sa kanilang mga tricycle ay pagmumultahin ng P500.00.

Sa ngayon ang Koronadal ay mayroong animnalibong mga tricycle operators na nabigyan ng Motorized Tricycle Operators Permit o MTOP.

-0-

Inilunsad ng Mahintana Foundation Inc. o MFI ang kanilang ProPEACE o Promoting Peace Engagement and Community Empowerment Program Phase 2 sa General Santos city.

Layon nito na maisulong ang kaayusan, katiwasayan at respect sa diversity ng mga tri-people o Muslim, Indigenous Peoples, at Kristyano.

Ayon kay MFI Program Manager Roel Ian Blanker, ang phase 2 project ay inaprubahan ng kanilang donor na Global Community Engagement and Resilience Fund o GCERF  para sa 2023 hanggang 2025.

Dagdag pa ni Blanker, ang kanilang mga peace projects ay mapapakinabangan ng mga tri-people sa Polomolok, Tupi, Banga, Tboli at Lake Sebu sa South Cotabato at Alabel, Malapatan at Kiamba sa Sarangani Province.

Katuwang ni MFI sa pagpapatupad nito ang Kasilak Development Foundation, OSD Hesed Foundation, Tribal Leaders Development Foundation, at Maguindanaon Development Foundation.

Ayon naman kay DILG 12 Regional Director Josephine Leysa ang partnership nila sa MFI ay nagpabago sa buhay ng maraming mga mamamayan sa South Cotabato at Sarangani.

-0-

Sapat ang pondo ng provincial government ng South Cotabato para mabayaran ang lahat ng mga gastusin at maging mga utang nito.

Ayon kay Local Treasury Operations Officer IV Rex Magno, mayroon “sound fiscal condition” ang provincial LGU.

Ibig sabihin nito ayon kay Magno naabot ng lalawigan ang revenue collection nito noong nakaraang taon.

Dagdag pa ni Magno ang provincial LGU ay mayroong mahigit 800 million pesos collection para ibayad sa mga obligasyon anumang oras.

Ito ayon kay Magno ay base naman sa kanilang pinakahuling datus noong December 31,2022.

-0-

“Hindi man Physically tortured pero Mentally tourtured”Ito ang naranasan ng magpartner na aktibista ang isa taga Kidapawan City na si Dyan Gumanao matapos silang ma abduct ng mga nagpakilalang miyembro ng PNP sa cebu noong January 10.

Ekslusibong nakapanayam ng Radyo BIDA ni Gumanao at kanyang sinabi na pwersahan silang isinakay sa puting sasakyan, pinusasan at nakablind fold.

Ang sabi and I quote “huwag na kayong pumalag mga pulis kami”

Dagdag pa, pinilit din sila na sabihin sa pamilya na desisyon ng magpartner na magpakalayo muna dahil sa umano’y may aayusin na personal na problema ang dalawa.

-0-

“Walang bahid ng korapyon”

Yan ang pagtitiyak ni Kidapawan City Mayor Atty. Paolo Evangelista sa composite team sa ipinatutupad na oplan Lambat Bitag sasakyan sa mahigpit ng “No travel, No Ride Policy” at iba pang traffic violations.

Nakarating kasi sa Radyo BIDA ang report ng umano’y key keeper na sumasama sa composite team.

Hindi batid kung personahe ng LTO, TMU, PNP o HPG. Bukod kasi daw sa siya ang key keeper, sa kanya rin nagbabayad para sa mga may paglabag.

Samantala, kanya ring inihayag na nagbibigay ng konsiderasyon ang LGU lalo na kung ang naharang at may pagpalabag ay may kapamilya na naospital o may emergency pero dapat sa susunod dapat ng e-comply ang sinasabi ng batas.

-0-

Pamilya ng nasawi dahil sa pananaksak sa Mlang, North

Hustisya pa rin ang sigaw ng pamilya ni Elesio Palada ng Tacurong City makaraang pinagsasaksak hanggang sa mamatay ng nakatakas na suspect sa Mlang, North Cotabato nitong weekend.

Nakapanayam ng Radyo BIDA ang kanyang napatid na si Lorlina Palada-Jandug, sinabi nitong ang suspect na si Alyas Nonoy ay tauhan ng kanyang kapatid na nag-aalaga ng itik sa Barangay Dalipe.

Ayon sa kanyang kapatid, bago anya nangyari ang krimen umaga pa lang ay napagsabihan na ng biktima ang suspect dahil sa nagkawatak-watak ang kanilang alagang bibe.

Pero maayos naman anya nila itong napag-usapan hanggang sa nagkayayaang makipag-inuman. Madaling araw na naisakatuparan ng suspect ang kanyang pagpatay sa biktima.

Inihayag din ng pamilya na mayroon ng record ang suspect dahil rin sa kasong pagpatay.

Samantala, narito ang apela ng kapatid na nasawi sa pananaksak.

-0-

Hindi rin pala naging "Merry" ang Christmas ng ilang opisyal at empleyado ng Barangay Biangan sa Makilala Cotabato.

Ito'y matapos mag-over drop o sumobra sa ginatos ang barangay sa nakatakdang budget allocation sa kanila kaya naman ay naipit ang pondo sa buwan ng Disyembre rason para wala silang natanggap na cash gift at ang  sweldo ng karamihan sa kanila ay iprinayoridad na ibayad sa kanilang mga loans.

Inamin ni Biangan Chairman Reynaldo Monreal sa panayam ng Radyo BIDA na noong November ay nag over disbursement sila nang magsagawa sila ng Budgeting sa isang beach sa Sta. Maria kung saan binigyan niya ng 5-Thousand Pesos bawat kagawad at ibang opisyal habang tig-isang Libo naman ang mga BPAT.

Sa kabuuan, gumatos sila ng higit kumulang sa 100-Thousand pesos sa naturang aktibidad na wala sa kanilang budget.

Maliban dito, sumablay din ang kanilang income-generating project matapos bigo silang maimplementa ito kaya nag deficit sila ng 90-Thousand na deklarado sa tax ordinance nila.

Dagdag pa sa problema ng barangay ay ang napaso nilang fidelity bond na hindi pa ma-renew renew dahil sa kulang din na report ng treasurer sa Municipal Accounting Office.

Dahil dito posibleng hindi makakatanggap ng honorarium ang mga opisyal ngayong buwan.

Siniguro naman niyang maisasaayos ang naging problema.

Ang Barangay ay may 2.8 Million na Internal Revenue Allotment kung saan kada buwan ay may higit kumulang 250-Thousand na allocation ang narurang barangay.

-0-

Mangiya-ngiyak na humarap sa Radyo BIDA si alias Annie, ang lola ng menor de edad na moro na umano'y biktima ng gang rape o sexual assault sa Kidapawan City.

Sangkot sa insidente ang isang 23 year old na binata at dalawang menor de edad.

Salaysay nito pinilit umano ang mga sangkot ng matandang lalaki para abusuhin ang 12 years old na survivor.

Hindi mawari ni Annie ang nangyari sa kaniyang apo ng mga panahong iyon.

Sa ngayon ay nasa pangangalaga na ito ng CSWDO.

Malaki pa rin aniya ang pangarap niya sa kaniyang apo sa kabila ng dinanas nito.

Umaasa naman siyang mapapanagot ang mga sangkot sa insidente.

Samantala, namagitan naman ang ilang Muslim council of Elders sa siyudad na naka angkla sa Sharia Law.

Isa na dito si Delia Dumacon Hassan na nanguna sa pag settle sa mga sangkot at mga magulang nito tulad ng pagpataw ng moral damage.

Pero nilinaw nitong mas mangingibabaw pa rin ang batas ng bansa, kaya kung ano man ang lalabas sa imbestigasyon ng PNP at rekomendasyon ng CSWD ay rerespitohin nla ito.

-0-