NDBC BIDA BALITA (May 21, 2021)

NEWSCAST

HEADLINES:

1    MAKILALA Mayor Armando Quibod, asawa niya at 2 LGU employee, nagpositibo sa COVID-19

2.   SA ARAKAN, North Cotabato, ilang local officials, nagpositibo din sa Covid-19. 

3.   DOH-12 nakapagtala ng 159 na bagong kaso ng Covid-19, 158 naman ang gumaling.

4.   Pangamba ng publiko sa pag-apaw ng Lake Holon sa Tboli pinawi ni South Cotabato PDRRMO OIC Rolly Aquino

5.   SA SURALLAH, SOUTH COTABATO, LGU alternate driver, huli sa anti-drug operation ng PNP 

6.   SA DATU ODIN SINSUAT, Maguindanao, anim na drug suspect, pati barangay kagawad, huli sa anti drug operation

7. Low lying areas ng Cotabato City at Maguindanao, binaha

‘ANG DETALYE NG MGA BALITA…. SUSUNOD’

-0-

Local…

Lahat ng mga low lying areas sa Cotabato City, maging sa mga bayan na malapit sa Liguasan marsh ay nakaranas ng pagbaha kagabi dahil sa malakas na buhos ng ulan.

Lampas dalawang oras ang malakas na buhos ng ulan dala ng inter-tropical convergence zone

Sa ilang lugar sa lungsod, humupa rin ang tubig baha nang tumila ang ulan.

Ang mga bayan sa paligid ng marshland ay nakarana ng pagbaha nito pang nakalipas na ilang araw.

Apektado ang mga bayan ng Datu Odin, Nothern Kabuntalan, Sultan Kudarat, talitay, DAtu Piang, Datu Salibo, Sultan sa Barongis, Gen SK Pendatun, Mamasapano, Pagalungan at Datu Montawal at ang mga bayan sa North Cotabato tulad ng Pikit, Mlang, Matalam, Kabacan, Aleosan, Midsayap, Libunga, at Pigcawayan.

Samantala, may malaking bulto ng water hyacinth na naanod mula upstream patungo sa Moro gulf pero ilan sa mga ito ay nasabit sa mga tulay tulad ng Matampay sa Cotabato City.

-0-

Local…

ISA PANG MAYOR ng North Cotabato ang nagpositibo sa Covid-19.

Si Makilala Mayor Armando Quibod ay naka-isolate na ngayon, pati na ang kanyang misis at dalawa pang mga kawani ng LGU.

Sinabi ni Makilala municipal administrator Manuel Lalaguna, ay naka-isolate na pero sila ay nasa maayos na kalagayan.

Ayon kay Lalaguna, si Mayor Quibod ay posibleng nahawa sa isang kasapi ng municipal peace and order council na nagmeeting noong May 10.

Matapos na makaranas ng ubo at pananakit ng lalamunan, nagpa-swab si Mayor Quibod at lumabas kamakalawa ang resulta na siya ay positibo pati ang kanyang misis.

Lahat ng mga emplyeado ng Makilala mayor’s office, pati na mga police at Army na nakasalamuha ni Mayor Quibod ay naka-quarantine ngayon, pati na si Adminsitrato Lalaguna.

Maalala na sa bayan ng Makilala na nasira ang 348 vials ng Coronavac vaccines matapos na ito ay maiwan sa freezer na walang kuryente noong May 7 hanggnag May 10.

Si Mayor Quibod ang ikalawang mayor ng North Cotabato na nagpositibo sa Covid.

Si Mayor Jesus Sacdalan ng Alamada ay naunang nagka-Covid noong Martes.

Acting mayor ngayon ng Makilala si Vice Mayor Ryan Tabay.

-0-

Local..

INANUNSYO ng Cotabato Light and Power Company na magkakaroon ng isang oras na power interruption O BROWNOUT sa buong franchise area nito sa lunes, May 24.

Sa isang pahayag, sinabi ng Cotabato Light information officer Arlene Hepiga na ang scheduled power interruption ay mangyayari mula alas 12 hanggang ala una ng tanghali.

Ito ay dahil sa may gagawing transmission line activity.

-0-

Local………………..

HULI ANG ANIM katao, kabilang ang isang barangay kagawad, sa ikinasang anti-drug operation ng PDEA Maguindanao sa Datu Odin Sinsuat town kahapon.

Kinilala ni PDEA-BARMM Regional Director Juvenal Azurin ang mga nadakip sa anti-drug operation na ginawa sa Sitio Laguialam, Barangay Semba, Datu Odin na sina Ronnie Mama, Tato Lalaog, Rustom Mama, Joharie Cusain, Norman Abdullah, at Alimudin Sucor.

Si Ronnie Mama ay barangay kagawad ng Barangay Semba.

Isang undercover agent ng PDEA ang bumili ng shabu mula mga suspect alas 9 ng umaga kahapon.

Matapos makakuha ng 10 gramo ng shabu ang agent, agad na ikinasa ang paghuli sa mga suspect na pinaniniwalaang nasa loob ng isang drug den.

Katuwang ng PDEA-Maguindanao sa operation ang Datu Odin PNP na pinamumunuan Lt. Colonel Rommel Dela Vega.

Ayon kay Maguindanao PDEA head Anthony Naive (read as NA-E-VEE), mga kapitbahay ng mga suspect ang nagsumbong sa mga otoridad hinggil sa kanilang illegal na gawain.

Nakumpiska din ang isagn cal. 45 pistol at mga bala mula sa isang suspect.

-0-

LOCAL…

SA UPI, MAGUINDANAO, naaresto ng PNP ang lalaki na tinaguriang most wanted person ng bayan.

Si Ernesto Mariano Jumao-as ay tahimik na sumama sa mga police matapos na ipakita sa kanya ni Upi town police chief Maj. Dareen Perez ang warrant of arrest.

Si Jumao-as ay nadakip sa Barangay Darugao, Upi, Maguindanao.

Siya ay nahaharap sa kasong paglabag sa VAWC o violence against women and children law.

Agad na pinuri PNP-BARMM Regional Director Brig. Gen. Eden Ugale ang pagkahuli ng Upi PNP sa wanted person nang walang dumanak na dugo.

-0-

LOCAL…

INIREKOMENDA ni Sen. Francis Tolentino na talakayin na sa plenary ang panukalang ipagpaliban ang first regional elections sa Bangsamoro Region na unang itinakda ng batas sa 2022. 

Si Tolentino ang chairman ng Senate committee on local government.

Kanyang inindorso para talakayin sa plenary ang Senate Bill No. 2214 na naglalayong ilipat ang 2022 elections sa BARMM at gawin ito sa 2025.

Sa kanyang sponsorship speech, sinabi ni Tolentino na sa pagpapaliban ng halalan ay mabibigyan ang Bangsamoro Transition Authority na tuparin ang mandato nito na nabalam dahil sa pandemic.

Tinukoy niya ang ilang “significant challenges” na kinakaharap ng BTA at BARMM sa pagpapatupad ng mga probinsyon na nakapaloob sa Bangsamoro Organic Law.

Iginiit ni Sen. Tolentino na bilang public servant ay mahalaga na maisulong ang tinatawag na confidence and patriotic hope, lalo na sa mga nakatira sa Bangsamoor Region.

Si Tolentino ay kaalyado ni P. Duterte na naunang nagsabing pabor siyang ipagpaliban ang BARMM elections hanggang 2025.

-0-

Local…

Mga Islamic teachers sa BARMM pwede ng magkaroon ng permanenteng posisyon sa kapag makapasa sa special eligibility examination.  (NIGEL)

Ito ang sinabi ni BARMM Ministry of Basic, Higher, and Technical Education o MBHTE Minister Mohagher Iqbal matapos ma-aprubahan ng Bangsamoro Education Code o BEC.

Sinabi ni Iqbal na nakasaad sa Bangsamoro Education Code Section 104 na ang MBHTE ay gagawa ng special qualifying examinations para sa pagtatalaga ng permanenteng posisyon sa mga Madaris teachers sa rehiyon.

Makikipag-ugnayan din ang MBHTE sa Civil Service Commission o CSC para mabigyan ng special license ang sinumang makakapasa sa examinasyon.

Pero nilinaw ni Iqbal na ang special license ay hindi pwedeng masubstitute sa second level eligibility maliban na lamang kung ito ay papayagan ng national CSC office.

Hindi kasi kabilang ang Madaris sa Republic Act No. 1080 or the act declaring the bar and board examinations as civil service examinations.

-0-

Local…

SA COTABATO CITY, huli ang isang lalaking naka-motorsiklo habang dala ang hindi lisensyadong baril sa isang police checkpoint.

Kinilala ni police station 2 commander Maj. Rustom Pastolero ang suspect na si Abduladziz Amelil, 31 taong gulang at nakatira sa Gonzalo Javier Street.

Nagpapatupad ng checkpoint operation ang PNP sa Kakar Road, Poblacion 8 alas 10 ng umaga. 

Dumaan si Amelil sakay ng kanyang motor pero halatang meron itong baril na nakasukbit sa baywang kayat siyay sinita.

Walang maipakitang papeles si Amelil sad ala niyang caliber 45 Colt Infinity pistol.

Nakatakdang ipagharap ng kasong paglabag sa RA 10591 o illegal possession of firearms si Amelili na ngayon ay nakapiit na sa PNP lock-up cell.

-0-

local..

Bumisita sa region 12 ang may 1.3 million na mga foreign at local tourist sa unang quarter ng 2021. Mahigit 1.2 million sa mga ito ay pawang mga same-day tourist at mahigit 140,000 naman ang overnight visitors.

Ito ayon kay Department of Tourism o DOT 12 Regional Director Shahlimar Hofer Tamano, ay base sa datus na ibinigay sa kanila ng mga local government units.

Ayon kay Tamano nakapagtala ng pinakamaraming 400,467 same-day at overnight visitors ang South Cotabato, sumunod ang Sarangani na may 340,125; North Cotabato na may 216,183; Sultan Kudarat na may 147,144; Koronadal na may 77,783; Kidapawan City na may 26,967 at Tacurong City na may 16,728.

Kinumpirma din Tamano na sa kabila ng travel restriction tumaas ng 54 percent ang same-day tourist sa rehiyon mula sa 560,135.

Ito ay taliwas naman sa overnight tourist arrival na bumaba sa 59 percent mula sa 346,275 sa kaparehong panahon noong nakaraang taon.

Sanhi naman ito ayon kay Tamano ng pagbaba din ng inbound travels, flights cancellation, travel restrictions, mahigpit na border lockdown at curfew na ipinatupad ng mga LGU dahil sa COVID-19.

Dahil dito ayon kay Tamano bumaba din ang meetings, conventions, and exhibitions o MICE na nakaapekto din sa occupancy rate ng mga accommodation establishments sa rehiyon na bumaba sa 20.13 percent.

-0-

LOCAL...

Fake news ang mga kumakalat na impormasyon na magdudulot ng peligro sa mga mamamayan na nasa lower valley area ng South Cotabato ang Lake Holon.

Ito ang binigyan diin ni South Cotabato Provincial Disaster Risk Reduction and Management Office OIC Rolly Aquino. Kasunod ito ng paglikas ng maraming mga pamilya sa Barangay New Panay, sa bayan ng Sto. Niño, partikular ang mga nasa boundary ng bayan ng Isulan, Sultan Kudarat.

Dahil sa takot nagtayo ng mga tolda at nagpalipas ng magdamag sa tabi ng national highway ang mga mamamayan sa nasabing barangay na nakatira malapit sa pampang ng Allah River.

Nangangamba kasi ang mga ito sa kanilang kaligtasan nang kumalat ang maling impormasyon na posibleng pagapaw ng tubig sa Lake Holon sa Tboli.

Bunsod ito ng mga pagulan na nararanasan ngayon at naging sanhi din ng mga pagbaha at pagkasira ng ilang mga infrustruktura sa South Cotabato.

Ayon kay Aquino tiniyak ng Tboli Municipal Disaster Risk Reduction and Management Council na walang problema sa Lake Holon. Kaya panawagan ni Aquino sa publiko huwag basta-basta maniwala sa mga maririnig dahil baka ang mga ito ay fake news na mas maglalagay pa sa kanila sa panganib. 

-0-

LOCAL..

Umaasa si South Cotabato Provincial Hospital Chief of Hospital Dr. Conrado Braña na mabubuksan na sa lalong madaling panahon ang Dialysis center sa nasabing ospital. Ito ay upang mapakinabangan na ng mga mamamayan sa lalawigan.

Ipinahayag ito ni Braña kasunod ng pagdating ng P10,000,000 na Hemodialysis machine na kumpleto ng water system facilities at Set-up Accessories.

Sinabi ni Braña na sa ngayon ay inaayos na lamang nila ang mga requirement para sa pagbubukas ng nasabing pasilidad. Kalakip dito ang License to Operate mula sa Department of Health o DOH.

Ayon kay Braña ang nakatakdang pagbubukas ng Dialysis Center sa Provincial Hospital ay katuparan sa libreng dialysis services na matagal ding hinintay ng mga taga South Cotabato.

Pero nilinaw ni Braña na dahil sa limitadong kapasidad nito, hindi lahat ay maaring makinabang sa pasilidad.

Ayon kay Braña magdadagdag din sila ng apat pa na mga machine ng naayun sa kapasidad ng gusali. Sa ngayon ay nakahanda na ang manpower at maging ang mga mekanismo sa pagbibigay prioridad sa mga makikinabang sa dialysis center na target na mabuksan sa Hulyo.

-0-

LOCAL...

Kawani ng local government arestado sa anti-illegal drug operation ng mga pulis sa Surallah, South Cotabato

Kinila ni Surallah Chief of Police Major Romy Castañares ang arestadong drug suspek na si Melvin Dellomes, alias “Bambie” 31 years old at kawani ng local government ng Surallah, South Cotabato.

Ayon kay Castañares si Dellomes ay inaresto nang magsagawa ng drug buy-bust operation ang mga pulis sa Barangay Lamian sa nasabing bayan.

Nakuha ng mga pulis sa kanya ang limang mga sachet ng suspected shabu na nagkakahalaga ng mahigit P2,500 at P500 marked money na ginamit sa kanilang anti-illegal drug operation. Inihahanda na ng Surallah PNP ang kasong pagbalag sa Comprehensive Dangerous Drugs Act laban sa arestadong drug suspect na matagal nang minomonitor ng PNP.

-0-

LOCAL...

Nagpapatuloy pa rin ang information dissemination ng Department of Agriculture o DA 12 sa adlay production.

Layon nito na hikayatin ang mga magsasaka lalo ang mga nasa indigenous people communities na magtanim ng adlay.

Ayon kasi kay Aliobar Baculudan ng Research Division ng DA 12 maliban sa mas mababang production cost, mas may resistant din sa peste ang adlay. Dinagdag din nito na mas masustansiya din ito kumpara sa bigas at mais.

Ayon kay Baculudan ang adlay ay isang indigenous crop na pangkaraniwan na sa Region 10. Pero ayon kay Baculudan mayroon na ring nagtatanim nito sa Region 12.

Pinakamarami sa mga ito ay nasa North Cotabato, partikular na sa mga bayan ng Matalam,Antipas, Magpet, President Roxas, Alamada, Aleosan , Libungan,at Midsayap.

Mayroon na ring nagtatanim ng Adlay sa Lake Sebu at Surallah sa South Cotabato at maging sa General Santos City at Sarangani Province.

Sinabi ni Baculudan na maliban sa local market ang Agri-business and Marketing Division ng DA ay nakikipag ugnayan din sa mga hotel at tsino na bumibili ng mga produktong adlay n

-0-

LOCAL..

Ilang LGU officials sa Arakan, North Cotabato nagpositibo sa COVID-19; contact tracing patuloy na isinasagawa

Ito ang kinumpirma ni Arakan Municipal Health Officer Dr. Karen Canario sa Radyo BIDA. Anya, apat na elected officials ng Local Government Unit ng bayan ang nagpositibo sa COVDI-19 virus.

Ayon kay Canario iilan sa mga opisyales ang nakaranas ng moderate symptoms habang mild symptoms naman ang iba.

Base sa isinagawang contact tracing, ang naturang apat na pasyente ay may history of travel sa labas ng bayan na posibleng dahilan ng pagkakahawa nila habang ang isa ay posibleng na nahawa naman sa kasamahan sa bahay.

Sa ngayon ay tatlo sa apat na opisyal ang nakarecover na sa, patuloy namang nagpapagaling sa quarantine facility ang isa pa.

Samantala, ihinayag din niya na base sa kanilang statistika, public gatherings parin ang nangungunang rason ng hawaan sa COVID-19 virus sa naturang bayan edad 19-40 naman ang may highest trend sa nahahawaan ng bayrus kung saan anya sila ang mga edad na madalas may active lifestyle.

-0-

LOCAL...

Inihayag ni President Roxas Municipal Health Officer Dr. Dominic Laus sa na bumubuti na ang sitwasyon matapos ang COVID-19 surge dulot ng cluster of cases na naitala sa bayan kamakailan.

Ayon kay Laus, ang patuloy na pagkakatala ng kaso ng COVID-19 sa bayan ay indikasyon lang ng kanilang patuloy na hakbang sa mahigpit na case finding sa mga may close contact sa mga nagpositibong pasyente.

Sa kanilang patuloy na contact tracing ay minabuti ng tanggapan na isailalim sa Rapid Antigen test ang mga miyembro ng isang household na may Flu-like symptoms.

Maliban pa dito ay sumailalim rin sa naturang test ang mga empleyado ng President Roxas LGU dahilan para nakakapagtala sila ng mataas na COVID cases. Mas mabuti anya na natutukoy nila kaagad ang mga suspected COVID-19 carriers upang mas madali ang kanilang interbensyon.

Sa ngayon ay nasa 23 active cases nalang ng COVID-19 virus ang mula sa president Roxas, 4 lang dito ang nadagdag simula nang magkaroon ng cluster of cases sa iilang lugar sa bayan.

-0-

LOCAL...

Nag sorry si City Social Welfare and Development officer Daisy Gaviola sa mga residente ng Lapu-Lapu street Kidapawan City matapos magreklamo dahil sa mabaho at may bukbok na ayudang bigas na ipinamigay.

Pinaliwanag ni Gaviola parehong uri ng bigas ang kanilang ipinamimigay noon sa mga evacuation center at ngayon lang anya sila nakatanggap ng reklamo.

Hindi naman anya maitanggi na may pagkakamali din sila sa hindi masinsinang pagsuri sa naturang mga bigas na ipinamigay. Posible anyang hindi ito napansin ng kanyang staff nang suriin dahil naka vaccum sealed ito.

Ang mahalaga anya ay inaksyunan agad ng City Government ang naturang reklamo, kung saan pinalitan lahat ng de kalidad na bigas ang mga NFA rice mula sa DSWD.

Nirekomenda naman ni Gaviola na suriing muli ang iba pa nilang stocks ng bigas upang ma re-mill ang mga ito nang hindi masayang at upang maiwasang mangyari muli ang insidente.

-0-

LOCAL...

Aasahang mas marami pang Cotabateñong may kapansanan sa mukha ang matutulungan matapos nilagdaan ang partnership ng pamahalaang panlalawigan at ng grupong magsasagawa ng surgical mission para dito.

Nilagdaan na nina Governor Nancy Catamco at Project Project Brotherhood Operation Sweet Smile o Project B.O.S.S. Founder Gabriel A.T. Yenko, ang Memorandum of Understanding (MOU) sa pagitan ng Provincial Government at ng nabanggit na organisasyon.

Hangarin nito na matulungan ang mga mahihirap na Cotabateñong may kapansanan sa mukha gaya ng cleft lip o cleft palate na makapaopera ng libre.

Nakasaad sa nasabing kasunduan na ang Project B.O.S.S ay magiging katuwang ng pamahalaang panlalawigan sa pagbibigay ng libreng operasyon, libreng laboratory exams, x-ray tests, pre and post operative medicines, surgical supplies, anesthesia, at equipment na kailangan para sa pagsasagawa ng operasyon ng mga nasabing pasyente.

Ang pamahalaang panlalawigan naman ang siyang maglalaan ng venue para sa naturang mission at food and accomodation ng Project B.O.S.S medical team, at ang one-week post operating follow up upang masigurong ligtas at walang komplikasyon ang isinagawang operasyon sa mga pasyente.

Ang Project B.O.S.S. ay isang organisasyon nakabase sa Pagadian City, Zamboanga del Sur na tumutulong sa mga batang may cleft lip / cleft palate na maibalik ang ngiti sa kanilang labi. NDBC BIDA BALITA

-0-

LOCAL....

Daan-daang mga residente ng Brgy. Kibia, Matalam, North Cotabato ang nakiisa sa isinagawang grang pulong-pulong na pinangunahan ng LGU at militar kasama ang iba pang government line-agencies.

Tampok sa aktibidad ang tuluyan nang pagwawaksi ng daan-daang mga residente ng nasabing barangay sa rebeldeng New People’s Army o NPA.

Tatlong mga dating NPA members ang nanguna sa pagsunog ng NPA flag kasabay ng panunumpa ng pagbabalik loob sa pamahalaan at pagdedeklara sa kanila na persona non-grata sa CPP-NPA-NDF.

Nabatid kasi na nitong mga nakalipas na mga taon ay sinusubukan ng rebeldeng grupo na manghikayat ng ilang mga residente sa lugar.

Sa nasabing pagpupulong kahapon, naging tampok din ang pagbibigay kasagutan sa mga mahabang panahon ng hinaing ng mga residente sa lugar gaya na lamang ng sira-sirang daan.

Ang halos dalawang kilometro kasing provincial road papasok sa kanilang barangay ay nagpapahirap pa rin sa mga motorista sa nasabing barangay.

Binigyang linaw naman ni Brgy Kibia Chairman Ebeneger Feolog na matagal na anila inilapit ng barangay council sa dati pang administrasyon ang naturang daanan pero bigo ang mga ito nang mabatid na walang inilaan na pondo para sa pagsasaayos ng kanilang daanan.

Kaugnay nito, may inisyal na aniya silang pag-uusap ni Cotabato Governor Nancy Catamco at hahanapan pa ito ng pondo upang tuluyan nang masemento ang lubak-lubak na daanan papasok ng kanilang barangay.